Atina Okulu Freski

Atina Okulu freski, dönemin papası tarafından sipariş edilmiş ve Vatikan’da yer almaktadır. Bu odada adalet, teoloji, şiir ve felsefeyi temsil eden dört fresk bulunmaktadır. Bu fresklerin yerleşimi, Rönesans eğitim anlayışını yansıtarak teoloji ve felsefenin, adalet ve şiirin birbirini tamamlayan disiplinler olarak görüldüğünü ortaya koyar. Bu yazıda, özellikle Atina Okulu, diğer adıyla Felsefe Freski üzerinde duracağız.

Yaratımı ve Merkezdeki Figürler

1509-1511 yılları arasında Raffaello Sanzio (Raphael) tarafından yapılan bu fresk, merkezde yer alan farklı dönemlerden filozoflar ve bilim insanlarını betimlemektedir. Yanlarda ise Yunan mitolojisinden iki tanrının heykelleri bulunmaktadır.

• Kompozisyonun ortasında, Platon ve Aristoteles figürleri dikkat çeker:

  • Platon, sol tarafta, yukarıyı işaret ederek idealist görüşü ve metafizik dünyaya olan odağını temsil eder.

  • Aristoteles, sağda, aşağıyı göstererek somut ve maddi dünyaya olan vurgu yapar.

Fresk iki tarafa ayrılmıştır:

• Platon’un tarafı, onun idealist dünya görüşünü paylaşan figürleri içerir.

• Aristoteles’in tarafı, ampirik ve maddi yaklaşımlarını benimseyen kişileri gösterir.

Freskte Yer Alan Önemli Figürler

1. Sokrates

   • Platon’un tarafında bulunan Sokrates, hararetli bir tartışma içinde görülür.

   • Sokratik yöntem olarak bilinen sorgulayıcı yaklaşımıyla gerçeği arama çabasını temsil eder.

2. Büyük İskender

   • Platon’un tarafında yer alan İskender, Aristoteles tarafından eğitilmiştir ve bu da felsefe ve liderlik arasındaki bağı yansıtır.

   • Kısa hükümdarlığına rağmen İskender’in fetihleri ve filozofik altyapısı, onu ölümsüz bir lider yapmıştır.

3. Hypatia

   • Freskte doğrudan kendisi olarak değil, papanın yeğeni şeklinde resmedilmiştir.

   • İlk bilinen kadın bilim insanı ve filozof olan Hypatia, babası Theon ile birlikte matematiğe katkılar sağlamıştır.

   • Ancak, dini karşıtlıkların körüklediği nefret nedeniyle trajik bir şekilde öldürülmüştür.

4. Pisagor

   • Matematiğe katkılarıyla tanınan Pisagor, evrenin tamamen sayılarla yönetildiğine inanıyordu.

   • Sayılara neredeyse dinsel bir kutsiyet atfeden Pisagor, bu inancı sorgulayan bir öğrencisini cezalandıracak kadar ileri gitmiştir.

5. İbn Rüşd (Averroes)

   • Endülüs kökenli bir Müslüman bilgin olan İbn Rüşd, özellikle Aristoteles’in eserlerini yorumlayarak Avrupa Rönesansı’na büyük katkı sağlamıştır.

6. Herakleitos

   • Freskte sonradan eklenen Herakleitos, melankolik bir pozda betimlenmiştir.

   • “Aynı nehirde iki kez yıkanamazsınız” sözüyle değişim felsefesini vurgulamıştır.

7. Diyojen

   • Kinizm felsefesini temsil eden Diyojen, materyal zenginliği reddederek basit bir hayat sürmüştür.

   • Büyük İskender’e söylediği “Gölge etme başka ihsan istemem” sözü, güce ve zenginliğe duyduğu küçümsemeyi yansıtır.

8. Öklid

   • Geometrinin Babası olarak bilinen Öklid, freskte öğrencilerine bir pergel ile ders verirken gösterilmiştir.

   • Elementler adlı eseri, iki bin yılı aşkın süre boyunca bilim ve matematik dünyasına yön vermiştir.

9. Batlamyus

   • Elinde bir küre tutan Batlamyus, coğrafya ve astronomiye olan katkılarını temsil eder.

   • Bazı fikirleri daha sonra çürütülse de, keşifler ve bilim üzerindeki etkisi büyüktür.

10. Zerdüşt

• Zerdüşt, elinde bir göksel küre ile temsil edilir ve ahlaki ikilik ile tek tanrıcılığı vurgular.

• Batlamyus’un karşısında yer alması, kozmos hakkındaki farklı bakış açılarını simgeler.

11. Apelles (Raphael’in Otoportresi)

• Raphael, freskte kendisini antik Yunan ressamı Apelles olarak resmetmiştir.

• Freskte doğrudan izleyiciye bakan tek figür olması, Rönesans’ın kendi temsil geleneğine bir göndermedir.

Sonuç

Atina Okulu, yalnızca betimlediği figürleri değil, aynı zamanda Rönesans’ın bilgiye duyduğu hayranlığı da gözler önüne serer. Farklı dönemlerden ve felsefelerden düşünürleri bir araya getiren bu fresk, merak, tartışma ve entelektüel arayışı kutlayan zamansız bir başyapıttır.

Bu yazının, sanat, tarih ve felsefe konularına olan ilginizi artırarak sizi eleştirel düşünmeye ve sorgulamaya teşvik etmesini umuyoruz.

Yazar: Rüzgar Kaçmaz
Düzenleyen: Rüzgar Kaçmaz